ในช่วงฤดูแล้งของทุกปี ประเทศไทยจะเกิดสถานการณ์ฝุ่นละอองเกินค่ามาตรฐานในหลายพื้นที่ โดยสถานการณ์ดังกล่าว มีสาเหตุหลักจากกิจกรรมต่างๆ ทั้งโดยธรรมชาติ และจากกิจกรรมของมนุษย์ อาทิ การคมนาคมและขนส่ง การเผาในที่โล่ง การเกิดไฟป่า ภาคอุตสาหกรรม การก่อสร้างและหมอกควันข้ามแดน เป็นต้น ประกอบกับสถานการณ์ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก (PM2.5) ในประเทศไทย ปัจจุบันยังมีค่าที่เกินเกณฑ์มาตรฐาน ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในหลายพื้นที่ และด้วยสภาพภูมิอากาศบางพื้นที่ทำให้ฝุ่นละอองกระจายตัวในระดับต่ำ เกิดการสะสมในชั้นบรรยากาศสูงขึ้น

"การเผาในที่โล่ง"

การเผาขยะในที่โล่ง หมายถึง การเผาขยะในครัวเรือนที่กระทำโดยตัวผู้พักอาศัยในอาณาเขตทรัพย์สินของตนเอง โดยทั่วไปแล้วขยะที่ถูกเผา เช่น กระดาษ กระดาษแข็ง เศษอาหาร พลาสติก เศษกิ่งไม้ใบหญ้า และขยะอื่น ๆ ที่มีโอกาสที่จะเกิดขึ้นภายในครัวเรือน ไม่เว้นแม้แต่ขยะที่สามารถนำไปรีไซเคิลได้ด้วย การเผาขยะ วิธีนี้ อาจจะเผาในภาชนะ เช่น ถังน้ำมันขนาดใหญ่ (ถัง barrel) เตาเผาแบบทำเอง เตาสำหรับเผาฟืน หรือในแบบที่ไม่มีภาชนะรองรับ เช่น การขุดเป็นหลุมสำหรับเผาขยะ ซึ่งในทุกแบบของการเผาขยะในที่โล่งที่กล่าวมาจะไม่มีการควบคุมมลพิษทางอากาศจากการเผาใด ๆ ทั้งสิ้น และมลพิษจะกระจายโดยตรงสู่ชั้นบรรยากาศแบบไม่ผ่านการบำบัดหรือการคัดกรอง

"การเผาในที่โล่งมีโทษทางกฎหมาย"

การเผาหญ้าหรือขยะ แม้จะเผาในที่ของตนเอง แต่ทำให้เกิดกลิ่น ควัน เขม่า ฯลฯ สร้างความเดือดร้อนรำคาญต่อผู้อื่น เจ้าพนักงานในท้องถิ่นมีอำนาจสั่งห้ามให้หยุดเผา และห้ามมิให้มีการเผาอีกต่อไป หากฝ่าฝืนมีโทษจำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 25,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (ตามมาตรา 28/1 วรรคสอง และมาตรา 74 แห่ง พรบ.สาธารณสุข พ.ศ. 2535)

หากการเผานั้นทำให้เกิดอันตรายหรือทำให้เกิดความเสียหายแก่บุคคลอื่น มีความผิดต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 7 ปี และปรับไม่เกิน 140,000 บาท และผู้นั้นต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทนให้แก่ผู้เสียหาย ในฐานความผิดละเมิด (ตามมาตรา 220 วรรคหนึ่ง แห่งประมวลกฎหมายอาญา และมาตรา 420 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์)

หากการเผานั้นลุกลามรุนแรงถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิต หรือทรัพย์สินของบุคคลอื่นต้องระวางโทษจำคุก 5 ปี ถึง 20 ปี และหากรู้อยู่แล้วว่าการเผาดังกล่าวอาจจะทำให้เกิดเพลิงไหม้อันตรายได้ต่อบุคคลอื่นได้อย่างแน่นอนถือว่ามีความผิดฐานวางเพลิงโดยเจตนามีโทษสูงสุดถึงประหารชีวิต