วันลอยกระทง 2567 ตรงกับวันไหน? วันลอยกระทงปีนี้ ตรงกับวันศุกร์ร์ที่ 15 พฤศจิกายน 2567 ถือเป็นอีกหนึ่งประเพณีสำคัญของคนไทยที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 เพื่อนำกระทงที่ประดิษฐ์จากวัสดุธรรมชาติไปลอยแม่น้ำเพื่อขอขมาต่อพระแม่คงคา แต่เคยสงสัยกันไหมว่า ประวัติลอยกระทงย่อๆ มีความเป็นมาอย่างไร มีเรื่องเล่าและตำนานอะไรบ้างที่เกี่ยวข้องกับวันลอยกระทง

ประวัติลอยกระทง 2567 สรุปสั้นๆ วันลอยกระทงมีความเป็นมาอย่างไร?

จุดเริ่มต้นและประวัติลอยกระทงไม่ได้มีหลักฐานระบุที่ชัดเจนว่าเกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อใด แต่เชื่อว่าการลอยกระทงไม่ได้มีแค่ในวัฒนธรรมไทยเท่านั้น แต่ยังปรากฏในหลายวัฒนธรรมแถบเอเชียที่มีความเชื่อเกี่ยวข้องกับศาสนา โดยเฉพาะคติพุทธและพราหมณ์ที่ลอยกระทงเพื่อเป็นพุทธบูชาต่อสิ่งที่ให้ความเคารพนับถือ ที่มาและประวัติวันลอยกระทงสั้นๆ มีหลายตำนานด้วยกัน ยกตัวอย่างดังต่อไปนี้

1. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อบูชาพระพุทธบาท

ความเชื่อเกี่ยวกับการลอยกระทงเพื่อขอบูชาพระพุทธบาทมีหลายตำนานด้วยกัน บางส่วนเชื่อว่าเป็นการรอรับเสด็จพระพุทธเจ้า หลังเสด็จไปโปรดพระมารดา บ้างก็ถือเป็นการบูชาพระจุฬามณีเจดีย์ ในขณะที่ชาวพุทธอีกจำนวนมาก ก็เชื่อว่าตำนานการลอยกระทงมีความเชื่อมโยงกับเรื่องเล่าในสมัยพุทธกาล

เมื่อครั้งที่พระพุทธเจ้ารับข้าวมธุปายาสที่นางสุชาดานำมาถวาย หลังเสวยแล้ว ก็ทรงนำถาดทองมาลอยน้ำและตั้งสัตยาธิษฐานว่า หากในภายภาคหน้าจะสำเร็จเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ก็ขอให้ถาดทองลอยทวนน้ำ ปรากฏว่าถาดทองลอยทวนน้ำจนกระทั่งพญานาคแห่งเมืองบาดาลเห็นเข้า จึงรู้สึกเลื่อมใสศรัทธาและขอให้พระพุทธเจ้าประทับรอยพระบาทไว้ ณ ฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา เพื่อที่เหล่าพญานาคจะได้ขึ้นมาสักการะ

ส่วนนางสุชาดาเมื่อทราบเรื่องนี้ จะนำถาดใส่เครื่องหอมและดอกไม้เพื่อนำมาสักการบูชารอยพระพุทธบาทเช่นเดียวกัน จึงกลายเป็นที่มาของการลอยกระทงเพื่อเป็นพุทธบูชาในทุกวันเพ็ญเดือน 12 ซึ่งกลายเป็นธรรมเนียมที่ปฏิบัติสืบต่อกันมา

2. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อบูชาเทพเจ้าสูงสุดของพราหมณ์

ผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์-ฮินดู จะทำพิธีลอยโคมประทีปเพื่อบูชาพระอิศวร, พระนารายณ์ และพระพรหม ซึ่งต่อมาชาวพุทธได้นำมาปรับใช้ในการบูชาองค์ศาสดา แต่เปลี่ยนมาเป็นการลอยกระทงดอกบัวลอยไปตามสายน้ำเพื่อสักการะรอยพระพุทธบาทแทนนั่นเอง

3. ประวัติวันลอยกระทง เพื่อรำลึกการปกป้องศาสนาของพญานาค

มีอีกหนึ่งความเชื่อประวัติลอยกระทงที่เล่ากันว่า พระเจ้าอโศกมหาราช มีพระราชประสงค์ในการสร้างเจดีย์ให้ครบ 84,000 องค์ ตามจำนวนพระไตรปิฎกที่มีจำนวน 84,000 พระธรรมขันธ์ แต่ไม่สำเร็จเพราะมีมารมาขัดขวาง พระอุปคตมหาเถระ จึงไปขอให้พญานาคมาช่วยปราบมารเป็นผลสำเร็จ การลอยกระทงในคืนเดือนเพ็ญ จึงถือเป็นการรำลึกและบูชาพญานาคที่มาช่วยคุ้มครองพุทธศาสนา

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าประวัติลอยกระทง 2567 จะมีตำนานและเรื่องเล่าที่หลากหลาย อีกทั้งการลอยกระทงก็ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในวัฒนธรรมไทยเท่านั้น แต่อิทธิพลด้านความเชื่อต่างๆ ที่หลอมรวมกันจนกลายเป็น "วันลอยกระทง" ในปัจจุบัน ก็สามารถสะท้อนวิถีชีวิตของคนไทยที่มีความผูกพันกับสายน้ำนับตั้งแต่อดีต จวบจนถึงปัจจุบัน